Chęciny - historia i atrakcje
Chęciny - to miasteczko położone na zboczu wyniosłej góry. Znaczny spadek terenu spowodował malownicze stopniowanie i spiętrzenie jego zabudowy wokół dwóch rynków, długich ulic, poprzecznych i stromych uliczek, biegnących po zboczu. Poniżej ruin zamku znajduje się kościół parafialny. Niżej stary rynek o stromym spadku oraz na samym dole nowy rynek z wylotem drogi na Kielce.
Pierwsza wzmianka o Chęcinach jako wsi należącej do rycerza Mikołaja Mikuty pojawiła się w dokumencie pochodzącym z 1275 roku. Lokacji miasta dokonał Władysław Łokietek na początku XIV wieku lub nieco później jego syn Kazimierz Wielki. Stało się to między 1306 a 1325 rokiem. Osada istniała prawdopodobnie już w II połowie XII wieku i znajdowała się na terenie dzisiejszej wsi Starochęciny, odległej od obecnego miasta o około 3,5 km w kierunku południowo - wschodnim. Nowe Chęciny powstałe przy potężnym zamku oraz na skrzyżowaniu szlaków handlowych do Krakowa, Torunia i na Śląsk rozwijały się bardzo szybko. Król Kazimierz Wielki ustanowił w nich w 1363 roku starostwo grodowe oraz siedzibę ekonomii dóbr królewskich. Chęciny były ważnym ośrodkiem ówczesnego życia politycznego. Tutaj odbywały się zjazdy z udziałem króla.
Atrakcje Chęcin
Zamek Królewski - został wzniesiony na przełomie XIII/XIV wieku, z miejscowego wapienia na skalistym wzgórzu na wysokości 367m n.p.m.. Był pierwotnie dwuwieżowy. Stanowił ważny punkt strategiczny w średniowiecznym systemie obronnym Małopolski. W okresie swej świetności był miejscem pobytu znamienitych postaci historycznych, między innymi: króla Władysława Jagiełło, królewicza Władysława III, zwanego po śmierci Warneńczykiem, królowej Bony. Przez kolejne wieki zamek pełnił różnorodne funkcje - od królewskiego skarbca poprzez rezydencje królewskich żon aż po więzienia dla szlachty i wysoko postawionych jeńców. Pod konie XVI stulecia zamek zaczął podupadać. W 1607 roku złupili go Rokoszanie Zebrzydowskiego, później Szwedzi w czasie "potopu", kolejno Siedmiogrodzianie księcia Rakoczego dokonali dzieła zniszczenia. Ostatecznie zamek opustoszał po roku 1717. W 1933 roku ruiny zamku uznano za zabytek i otoczono ochroną prawną.
Synagoga - została wzniesiona w 1638 roku. Była przebudowana po pożarze w 1906 roku. W II połowie XX wieku była adoptowana na kino, bibliotekę i czytelnię. Zachowała kamienne portale i obramienia okien oraz dekoracje stiukowe na sklepieniach. Nakryta jest wysokim, łamanym dachem, krytym gontem.
Kamienica "Niemczówka" - mieści się przy ulicy Małogoskiej, niedaleko Rynku Górnego. Budynek pochodzi z okresu odrodzenia i jest datowany na rok 1570. We wnętrzach domu zachowało się trzyczęściowe, renesansowe okno z kolumnami, belkowy strop oraz portale drzwiowe. Na jednym z nich figuruje napis z datą wybudowania oraz nazwiskami właścicieli: Walenego Wrześni i jego żony Anny z Niemczów.
Klasztor Ojców Franciszkanów - ufundowany przez Kazimierza Wielkiego w 1368 roku przechodził różne koleje losu. W czasach reformacji mieścił się tutaj zbór kalwiński. Po zniszczeniu przez wojska szwedzkie został odbudowany w 1685 roku. W 1817 roku klasztor uległ skasowaniu. Mieścił się tutaj Zakład Obróbki Marmurów, po powstaniu listopadowym - więzienie czynne do roku 1928, kolejno szkoła, sąd a nawet Dom wycieczkowy. Mimo pożarów i zniszczeń zachowały się we wnętrzach obiektu kolebkowo - krzyżowe sklepienia z XVII stulecia, resztki polichromii z XV wieku, tablice herbowe fundatora - Jana Branickiego. Zaś przy bramie wejściowej otwory strzelnicze oraz tablica upamiętniająca pobyt w roku 1822 Namiestnika Królestwa Polskiego - generała Józefa Zajączka.
Kościół Parafialny św. Bartłomieja - wzniesiony w pierwszej połowie XIV wieku, o cechach gotyckich. Na początku XVII wieku przebudowany na kościół halowy. W latach 1830-1840 dodano wieżyczkę i obniżono dachy. Od końca XV stulecia do początków XVI wieku zajmowany był przez kalwinów. Posiada portal w zakrystii, renesansowe stalle, barokowe ołtarze. Przy prezbiterium mieści się kaplica grobowa włoskiej rodziny Fodygów, autorstwa Kacpra Fodygi - wójta Chęcin. We wnętrzu kaplicy uwagę zwraca piękny ołtarz z chęcińskiego marmuru i białego wapienia, obrazy św. Anny i św. Bartłomieja oraz płaskorzeźba "Hołd Trzech Króli".
Klasztor Sióstr Bernardynek - zbudowany w II połowie XVII wieku. Był poddany gruntownemu remontowi po pożarze w 1700 i 1731 roku. Z uwagi na reguły zakonne - jedynym dostępnym miejscem dla osób postronnych jest Kościół Św. Marii Magdaleny, wybudowany w stylu wczesnobarokowym. We wnętrzu na szczególną uwagę zasługuje: ołtarz św. Józefa z rzeźbami, odrestaurowane organy z końca XVIII wieku, obraz Matki Boskiej Bolesnej z II połowy XVII wieku.
"Ścieżka Mnicha" - to szlak spacerowy, który łączy wszystkie zabytki sakralne Chęcin. Utwardzone alejki, oświetlone stylowymi latarniami schody, umożliwiają zwiedzanie miasta także po zmroku. W górnej części Ścieżki znajduje się figura mnicha oraz niedaleko Kościoła św. Bartłomieja - Kaplica Matki Boskiej Fatimskiej.
Ratusz - to najokazalszy, piętrowy budynek zlokalizowany przy Rynku Górnym, placem z charakterystycznym, średniowiecznym układem ulic, które wychodzą z czterech narożników. Jego pochodzenie datuje się na rok 1837. Obecnie stanowi siedzibę Urzędu Gminy i Miasta w Chęcinach.
Hala sportowa - mieści się nieopodal Klasztoru Ojców Franciszkanów. Stanowi kompleks widowiskowo - sportowy. Głównym obiektem jest hala na ponad 1100 miejsc. W środku znajdują się pełnowymiarowe boiska do koszykówki, siatkówki i innych gier zespołowych, wyposażone zaplecze z siłownią, fitness, solarium i sale konferencyjne. Na zewnątrz zlokalizowano kort tenisowy, boisko do piłki ręcznej i nożnej a także plac zabaw dla dzieci.
Okolice Chęcin - atrakcje
Centrum Nauki Leonardo da Vinci w Podzamczu Chęcińskim ma na celu uczyć przez zabawę. Co do wielkości obiekt jest zbliżony do Centrum Nauki Kopernika w Warszawie.
Jaskinia Raj i Centrum Neandertalczyka - odkryta w 1963 roku i udostępniona do zwiedzania dziewięć lat później. Łączna długość jej chodników wynosi 240 m. Zaliczana jest do najciekawszych tego typu obiektów w Polsce , dzięki dobrze zachowanemu wnętrzu, na które składają się unikalne formy naciekowe. Podczas prac badawczych natrafiono w niej na najstarsze ślady obecności człowieka na Ziemi Kieleckiej pochodzące z okresu paleolitu.
Dwór Starostów Chęcińskich w Podzamczu Chęcińskim. Wybudowany na początku XVII wieku przez starostę chęcińskiego Stefana Bidzińskiego. Przy dworze znajduje się okazały ogród barokowy oraz brama wybudowana na cześć wracającego spod Wiednia króla Jana III Sobieskiego.
Park Etnograficzny w Tokarni - zlokalizowany jest w malowniczym zakolu Czarnej Nidy. W skansenie zostały zgromadzone najcenniejsze zabytki XVIII/ XIX - wiecznego budownictwa drewnianego regionu świętokrzyskiego. Dzięki podziałowi zabytków na sektory: budownictwa małomiasteczkowego,wyżynnego, dworsko - folwarcznego, świętokrzyskiego i terenów lessowych, można lepiej poznać realia dawnego życia wiejskiego, jak również jego przemysłu i rzemiosła. Na terenie skansenu organizowane są różne imprezy, które przybliżają współczesnemu człowiekowi kulturę ludową.
Góra Zelejowa - znajduje się w odległości około dwóch kilometrów od Chęcin w kierunku północnym. Stanowi rezerwat przyrodniczy, posiadający kamienistą grań na długości 500 m. Ciekawe są tutaj zjawiska krasowe oraz unikalne gatunki roślin i owadów.
Zabytki i zalew w Bolminie - miejscowość położona około dziewięć km od Chęcin w kierunku Małogoszczy. W XIV wieku była to wieś szlachecka, od XVI stulecia własność rodziny Brzeskich. Znajduje się tutaj kościół parafialny z początku XVII wieku, a rozbudowany dopiero na początku XX wieku, z dekoracją stiukową na sklepieniu i wystrojem z XVI - XVIII stulecia. W Bolminie można wypoczywać także nad zalewem.
Muzealna Izba Górnictwa Kruszcowego w Miedziance - przedstawia rozwój górnictwa podziemnego oraz odkrywkowego. Można tu zetknąć się ze starymi lampami górniczymi, bogatym zbiorem minerałów i skamieniałości oraz dawnymi narzędziami górniczymi. Muzeum jest poświęcone dziejom górnictwa i hutnictwa regionu chęcińskiego.
Ptasi Azyl w Ostrowie - to jedyna tego typu placówka w województwie świętokrzyskim i jedna z niewielu w Polsce, zajmująca się niesieniem pomocy wszystkim potrzebującym dzikim zwierzętom. Podopiecznymi są przede wszystkim ptaki, młode, zagubione przez rodziców zwierzęta, osobniki chore lub okaleczone. Azyl położony jest w dolinie rzeki Czarnej Nidy na obszarze liczącym 76 arów.
Pomnik Lotników w Polichnie - to miejsce, które upamiętnia historię szkółki lotniczej powstałej w 1932 roku, z inicjatywy studentów Politechniki Warszawskiej. Wiedzę zdobywali w niej przyszli polscy piloci - uczestnicy bitwy o Anglię, a także młodzi Finowie, Rumuni, Węgrzy i Czesi. W roku 1946 została ponownie uruchomiona i działała do roku 1959. Jeden z legendarnych absolwentów szkoły - Skalski Stanisław odsłonił w 1992 roku obelisk poświęcony pamięci tych lotników, którzy polegli za ojczyznę.